Öğretmeni ‘Çocuğunuzun Dikkat Dağınıklığı Var’ Dedi. DEHB Etiketi Yapıştırmadan Önce Ne Yapmalıyım?

Çocuğunuzun okul hayatında karşılaştığı zorluklar, ebeveynler olarak sizi endişelendirebilir. Özellikle öğretmeninden “Çocuğunuzun dikkat dağınıklığı var” şeklinde bir geri bildirim aldıysanız, bu durum kafanızı karıştırabilir ve sizi panikletebilir. Hızla DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) etiketiyle karşılaşma ihtimalini düşündürse de, bunun sadece bir varsayım olduğunu unutmamanız gerekir.

Dikkat eksikliği, bazen geçici bir durum olabilir; hatta bazı çocuklar sadece belirli koşullarda dikkatlerini odaklayamıyor olabilir. DEHB tanısı, sadece dikkat eksikliğinden çok daha derin ve karmaşık bir meseledir. Bu nedenle, hemen bir etiket yapıştırmadan önce, daha kapsamlı bir değerlendirme yapmanız önemlidir. İşte bu süreçte takip etmeniz gereken adımlar:

1. Öğretmenin Geri Bildirimi ile İlk Adımı Atın

Ebeveynler olarak öğretmenlerden gelen geri bildirimler, genellikle çocuğunuzun okul hayatındaki davranışlarını yansıtır. Ancak, öğretmenin dikkat dağınıklığı ile ilgili gözlemleri yalnızca bir belirli zaman diliminde ortaya çıkmış olabilir ve genellikle çocukların sınıf içindeki davranışlarını gözlemlemeye dayanır.

Ne yapmalısınız?
İlk adım, öğretmeninizle daha ayrıntılı bir görüşme yapmak olmalıdır. Şu soruları sormak size yardımcı olabilir:

• Çocuğum sınıfta ne tür davranışlar sergiliyor?

• Dikkat eksikliği sadece belirli bir zaman diliminde mi ortaya çıkıyor?

• Çocuğum görevlerini tamamlamakta zorlanıyor mu, yoksa sadece dikkatini mi toparlayamıyor?

• Çocuğumun dikkatini toplayamama durumu, sadece okulda mı yoksa evde de benzer şekilde mi gözlemleniyor?

Öğretmeninizin bu tür açıklamaları, durumun ciddiyetini anlamanızı sağlar. Ayrıca, çocuğunuzun sadece sınıf içindeki ortamda mı dikkatini toparlayamadığını, yoksa bu sorunun evde de benzer şekilde yaşanıp yaşanmadığını öğrenebilirsiniz.

2. Dikkat Dağınıklığı Belirtilerini Gözlemleyin

Bir öğretmenin söyledikleri, çocuğunuzun sadece okulda yaşadığı sorunları yansıtabilir. Ancak dikkat eksikliği, aile hayatına da yansıyabilir ve farklı durumlarda da ortaya çıkabilir.

Evde gözlem yapmanız gereken bazı davranışlar şunlardır:

• Ödev veya görevlerini bitirmekte zorlanması: Çocuğunuzun uzun süreli dikkat gerektiren işler (ev ödevi gibi) sırasında ne kadar süreyle odaklanabildiğine bakın. İşleri tamamlamak için daha fazla rehberliğe ihtiyaç duyuyor mu?

• Çabuk sıkılma: Çocuğunuz dikkatini bir konuya koyduğunda, ne kadar sürede sıkılmaya başlıyor? Kısa süreli odaklanmalar normaldir, ancak bir konuya odaklanması için sürekli yönlendirme yapmak gerekebilir.

• Eşyalarını kaybetme: Çocuğunuz okul malzemelerini, oyuncaklarını ya da kişisel eşyalarını sıkça kaybediyor mu? Bu, dikkat eksikliğinin yaygın belirtilerindendir.

• Unutkanlık: Sözlü olarak yapılan hatırlatmalara rağmen, bazı talimatları unutuyor mu?

Evde gözlem yaparak, öğretmenin söylediği davranışların evde de benzer şekilde yaşanıp yaşanmadığını gözlemleyin. Bu, durumu daha net anlamanızı sağlar.

3. Yaş Dönemi ve Gelişimsel Aşamaları Göz Önünde Bulundurun

Çocuklar, gelişimsel aşamalarını tamamladıkça dikkat süreleri değişebilir. Erken çocukluk dönemindeki çocuklar, genellikle kısa dikkat sürelerine sahiptirler. Bu tamamen doğal bir durumdur ve 2-6 yaş arasındaki çocukların dikkat süreleri kısadır. Ancak, bu durum çocuğunuzun yaşına ve gelişim düzeyine göre değişkenlik gösterebilir.

Ne yapmalısınız?
Çocuğunuzun yaşı göz önünde bulundurularak, yaşına uygun gelişimsel seviyeyi değerlendirin.

• Eğer çocuğunuz ilkokul seviyesindeyse ve hala dikkatini toplamakta zorluk çekiyorsa, bu normal olabilir. Ancak, 10 yaşına gelmiş bir çocuk için dikkat eksikliği hala gözlemleniyorsa, daha derin bir değerlendirme yapılması gerekebilir.

4. Aile İçi Dinamikleri ve Çevresel Faktörleri Değerlendirin

Bazen çocukların dikkatini toparlayamama durumunun altında yatan temel neden, aile içi dinamikler veya çevresel stres faktörleri olabilir. Aile içindeki gerginlikler, ebeveynlerin arasındaki problemler, sık sık taşınmalar, okula uyum sorunları gibi etmenler çocuğun ruh halini ve dikkatini doğrudan etkileyebilir.

Ne yapmalısınız?
Evdeki ortamı değerlendirerek çocuğunuzun bu tür dışsal faktörlerden etkilenip etkilenmediğine bakın. Çocuğunuz, aile içindeki stres ya da gerginlik nedeniyle daha fazla dikkat eksikliği yaşayabilir. Bu, sadece dışsal bir etki olabilir ve bir psikolojik durumun belirtisi olmayabilir.

5. Profesyonel Bir Değerlendirme İsteyin

Eğer çocuğunuzun dikkat sorunları okulda sürekli hale geliyorsa, bu durumun bir kaygı bozukluğu veya başka bir psikolojik sorunun belirtisi olabileceğini unutmamak önemlidir. DEHB, yalnızca dikkat eksikliği ile sınırlı kalmaz; aynı zamanda hiperaktivite ve dürtüsellik gibi başka belirtiler de gösterebilir. Bu yüzden, bir profesyonel değerlendirmesi yapmadan çocuğunuza DEHB etiketi yapıştırmak yanlış olabilir.

Ne yapmalısınız?
Bir psikolog ya da pediyatrist ile görüşerek, çocuğunuzun durumu hakkında kapsamlı bir değerlendirme yapmasını sağlayın. Değerlendirme sırasında, çocuğunuzun gelişimsel ve psikolojik durumu göz önünde bulundurularak detaylı bir analiz yapılacaktır.

6. DEHB Tanısı ve Tedavi Süreci

Eğer çocuğunuzun gerçekten DEHB tanısı alması gerekiyorsa, bu süreçte erken müdahale oldukça önemlidir. DEHB, genellikle çocukluk döneminde tanı alır, ancak belirtiler ergenlik döneminde de devam edebilir.

DEHB tedavisi genellikle şu yaklaşımları içerir:

• Davranışsal Terapi: Çocuğun davranışlarını düzenlemeye yönelik terapi, odaklanma ve disiplin problemleri üzerinde çalışılmasını sağlar.

• İlaç Tedavisi: Bazı durumlarda, dikkat eksikliği ve hiperaktiviteyi kontrol etmek için ilaç tedavisi önerilebilir.

• Aile Desteği ve Eğitim: Ailelerin, çocuklarının dikkat eksikliği ile başa çıkabilmesi için eğitim alması önemlidir. Bu süreçte ailelerin de desteği gerekir.

Acele Etmeden Adım Atın

Çocuğunuzun dikkat eksikliği ile ilgili aldığınız geri bildirimlere hemen DEHB tanısı koymak, panik yapmak yerine, süreci soğukkanlılıkla değerlendirin. İlk olarak öğretmenle daha derinlemesine bir görüşme yapın, sonra evde gözlemler yaparak çocuk hakkında kapsamlı bir anlayışa sahip olun. Çocuğunuzun gelişimsel aşamalarını ve çevresel faktörleri göz önünde bulundurarak profesyonel bir değerlendirme alın. Eğer gerçekten bir tedavi gerekliyse, profesyonel rehberlik ve destekle sürecin en sağlıklı şekilde ilerlemesini sağlarsınız.

Unutmayın, her çocuk farklıdır ve dikkat dağınıklığı, farklı sebeplerden kaynaklanıyor olabilir. Çocuğunuzun sağlığı ve ruhsal iyiliği, her şeyden önce gelir.